De JWR antwoordt: Johan's vraag

Even samenvatten wat de vraag was:

Johan vroeg zich af hoe men in de ruimte kan sturen, daar er geen wrijving is

Wel Johan: wat je vooreerst moet begrijpen is dat in ruimtevaart de wrijving geen factor is (als we buiten de atmosfeer zijn natuurlijk) dus speelt dat zeker geen rol in het sturen.

Daarnaast heb je twee types van sturing: de actieve sturing en de passieve sturing.

Actieve sturing:

Dit is de sturing waar we werkelijk raketjes gaan gebruiken, ruimtetuigen hebben (vaak niet altijd) een inwendige brandstoftank (afhankelijk van type motor: ionenaandrijving, brandstofmotor, nucleaire motor) en een motor.

Het principe en de werking is zeer simpel en baseert zich op de wet van actie en reactie: een actie wordt gegeven in één richting het tuig gaat in de andere richting. Als je dat eens wil uittesten neem je een ballon, blaas hem op en laat je hem los ballon vliegt weg. Of in dit geval de raket.

Hierbinnen kan je nog twee soorten onderscheiden: de directe of indirecte sturing

De directe sturing wordt verkregen met motortjes over het hele tuig (zoals de space shuttle er een hele boel heeft) of indirect door gewoon de hoofdmotor te kantelen in de tegengestelde richting van waar je naartoe wil.

Passieve sturing:

Dit is het type dat gebruik maakt van gyroscopen, eer gyroscoop is - om het simpel te houden - een groot fietswiel dat ronddraait rond zijn as. Door verschillende krachten die erop inwerken kan een oriëntatie of stabilisatie verkregen werden. Als je dat proefondervindelijk wil testen neem je maar een fietswiel op een as, laat je het wiel draaien in horizontale stand en probeer je het te kantelen, je voelt een tegenwerking.

Ruimtetuigen maken ook gebruik van deze technologie voor oriëntatie en daar de gyroscopen te bewegen kan een verschillende route bekomen worden.

Naast de types sturing is navigatie ook een heel belangrijke factor. Voor elke missie worden de banen berekend die het tuig in kwestie moet afleggen, hiervoor vertrekt men vanaf het eindpunt en werkt terug (voor planeet of maanlandingen).

Filmpje van juf Dorien met kleuters uit De Springplank in Lille

Dorien Geerts maakte samen met de kleuters van De Springplank in Lille een filmpje. Het filmpje met vragen voor Frank De Winne werd gepost op het youtube-kanaal van ESA. Dorien kreeg een mailtje terug dat het filmpje is geselecteerd en dat een antwoord mocht worden verwacht van Frank De Winne himself.

Hou je ons op de hoogte Dorien? We sturen je alvast een uitnodiging voor deze blog.

Gezocht: inspirerende praktijkverhalen

Kleuters & Ik, een tijdschrift voor kleuterleidsters, wil volgend jaar een themanummer uitbrengen rond ruimtevaart. Hiervoor zijn we op zoek naar inspirerende praktijkverhalen rond alles wat in de klas rond ruimtevaart gebeurt.
Wat zoeken we?
- verhalen waar ervaringen, beleving en uitspraken van kinderen centraal staan
- het gaat om projecten en activiteiten die samen met de kinderen opgebouwd en tot stand komen in de klas. Het gaat m.a.w. niet om voorgeprogrammeerde activiteiten, maar om een aanbod waar kleuters zelf een inbreng hebben gehad en waar de ene activiteit uit de andere voortvloeit, op basis van wat kleuters aanbrengen en de leerkracht aan interesses bij de kinderen observeert.
- Kortom, we zoeken illustraties van ervaringsgericht werken met kleuters rondom het thema ruimte
- inzendingen en vragen zijn welkom op bart.declercq@ped.kuleuven.be

Spaceweek: doe mee aan de wedstrijd !

Jongeren tot 14 jaar kunnen meedoen aan de Space Challenge 2009 for kids. Er zijn mooie prijzen te winnen, vul dus snel de vragen in!
Klik HIER

De vraag van Johan

Johan, hij kan er niet meer van slapen (denk ik). Een vraag blijft door zijn hoofd malen. Hij vraagt zich af op welke manier, dus HOE er wordt gestuurd in de ruimte. Om te kunnen sturen heb je toch wrijving nodig dacht hij. Maar in de ruimte is geen wrijving. Hoe geraakt 'iets' dan op de juiste specifieke plaats, of hoe kan je op die juiste specifieke plaats op de maan landen? Johan kan zijn vraag allicht beter formuleren dan ik, als hij zich aanmeldt op deze blog. Een uitnodiging is onderweg.
Kent iemand een antwoord?

bericht voor Gaby

Hoi Gaby, jij was druk in de weer met je fototoestel tijdens de Creax-workshop op 10 juni. Wil jij een paar foto's uploaden naar deze blog? Dankuwel!
Mieke

10 juni 2009: workshop Creax

Oma Fiep cirkelt nu al zo'n 4 maanden in de ruimte, wachtend op autronauten die haar moeten bevrijden uit haar toch wel benarde positie: de brandstof waarmee oma door het heelal zoeft is bijna op en oh wee, ook haar voorraad astronautenvoedsel slinkt nu zienderogen. Gelukkig is drinkbaar water geen probleem meer. Maar.. nog even volhouden oma..we zijn nog niet klaar.

Op de planeet Aarde is het ondertussen druk druk druk. In een aantal scholen werden en worden kinderen opgeleid om oma terug thuis te krijgen. Kinderen doen kennis op en leren experimenteren, doen allerlei wetenschappelijke proeven. Maar dat moeten er meer worden. Véél meer.

Daarom schakelen we nu oma's vrienden in.

Als je op zoek gaat naar werkvormen om alle talenten van jonge kinderen te ontdekken en in scholen aan bod te laten komen moet je plat bewandelde paden kunnen verlaten. Daar is denkwerk voor nodig. Maar ook ons denken moet kunnen afwijken van het voor de hand liggende. Innovatief bezig zijn vraagt om een creatief denkproces. De geautomatiseerde denkprocessen die we ons eigen maken om niet telkens opnieuw oplossingen te moeten zoeken voor steeds dezelfde problemen: wat gaan we eten, hoe gaan we naar het werk, hoe geraak je van Brussel naar Gent, .. zorgen er tegelijk ook voor dat we steeds minder onze fantasie gebruiken. Wie steeds met dezelfde hamer op dezelfde nagel klopt weet niet wat gedaan als die hamer ineens stuk gaat of een nieuwe nagel een vijs blijkt te zijn. Iets dergelijks overkomt ons ook in onderwijs: als hoe langer hoe meer kinderen in de klas onze spreek-en schrijftaal niet verstaan, of als kinderen thuis meer of sneller kunnen leren met nieuwe en andere middelen die we zelf niet kennen of niet kunnen gebruiken ontstaat een situatie waarin we creatief moeten zijn in denken en in doen, moeten we andere leermiddelen zoeken. Dan kan je maar beter met zoveel mogelijk mensen nadenken over die leermiddelen. Zo dachten wij toen we Creax vroegen een workshop creatief denken te komen geven in De Speurneus.

Kleuterjuffen, medewerkers van sterrenwachten, een sterrenkundige van de universiteit Brussel, lectoren van de hogescholen van Antwerpen, Brussel en Gent, een filosoof, medewerkers van het centrum voor creatief denken en een centrum voor innovatie, een expert technologie, een spelontwikkelaar, pedagogen, een kabinetsmedewerker van de minister van economische zaken en wijzelf: medewerkers van de pedagogische begeleidingsdienst en de VUB.



Hier zie je één van de vele attributen die Alexander en Diederik meebrachten: een kubusje zo groot als een suikerklontje dat na vochtig maken een handdoekje wordt.



Er werd gebrainstormd, zowel in subgroepen als met de volledige groep. Alexander en Diederik loodsten ons door een denkproces dat ons uiteindelijk een pak materiaal oplevert dat door Creax, en spelontwikkelaar Magda Jacobs worden verwerkt tot een beta-prototype. Met dit prototype keren we terug naar scholen. We zullen testen of dit leermiddel kan bijdragen aan het verrijken van de leeromgeving van kinderen.




De innerlijke mens moest ook versterkt worden. Koekjes, taart, quiches en opgevulde paprika's..voor oma zit het er nog niet in.

Een boodschap uit het heelal

Gevonden op het net: een sciencefiction cyberboek voor kinderen: De avonturen van Ouzi, Har en Zanna. Een boodschap uit het heelal.

De website van Annemie Maertens vind je HIER
Een beetje surfen leert ons dat Annemie ondertussen studeert aan de Cornell University in de US en dat de site waarop we dit verhaal vonden voor het laatst werd ge-update in 2007. Maar toch,.. interessant genoeg om eens op de snuisteren.


Zelf een verhaal maken en publiceren op onze website... wie stuurt ons een verhaal?

Afsluiting Project Ruimte in 't Spoor

Op vrijdag 5 juni sloot ik mijn project af in de kleuterklas. Apotheose was zondag het schoolfeest met als thema "reizen in de ruimte!". Mijn kleuters en ikzelf zijn een stuk ruimte rijker geworden: in de zandbak worden nu kraters gebouwd i.p.v. zandkastelen, in de tekenhoek komen geen huizen en mannetjes op papier maar de mooiste planeten en opvallend veel saturnussen, in de bouwhoek worden geen dierentuinen en garages gebouwd maar raketten met buizen,planken en blokken, buiten op de speelplaats vliegen kleuters naar planeten en worden de mooiste vlaggen met krijt getekend op de grond, in de kleihoek worden sterretjes,meteorieten en manen gemaakt.... de kinderen zijn geprikkeld,geboeid en verrijkt... het was een hele uitdaging voor mezelf maar.... een thema dat mijn kleuters noch ikzelf niet snel zullen vergeten! als ik de mogelijkheid nog zie, stuur ik nog enkele foto's door wij zijn nu alvast van start gegaan met een nieuw thema! vriendelijke groeten, han jansens.

De ontdekkers - nieuw tijdschrift !

Uitgeverij Van In brengt een nieuw tijdschrift op de markt. Ze werken daarvoor samen met Technopolis.
"De ontdekkers" is bedoeld voor kinderen van het derde en vierde leerjaar. Het is een tijdschrift over wetenschap en techniek met proefjes en puzzels. Het eerste nummer kan je gratis aanvragen via de website van Van In en heeft als thema: "Ga mee de ruimte in". Een abonnement kost 30 euro voor 10 nummers

Professor Layton and the curious village

Tijdens de pauze mogen we gamen. Ja toch? Moest ik leerkracht zijn (wat ik gelukkig niet ben, respect voor zij die het wel zijn!) dan zouden van mij alle kinderen moèten gamen, minstens een uur per dag en in de klas.
Mijn zonen deden mij een nintendo ds cadeau (ik verdenk ze ervan dat ze dat een beter cadeau vonden dan een boek dat ze zelf niet willen lezen - "boeken? maar mam, wie leest nu nog papier? alles staat online!" Ik zet hier nu al mijn to-have tips voor de volgende moederdag, nieuwjaar of whatever: jongens, een e-book, een wii ?) Dokter Brain moet mijn hersenleeftijd weer opvijzelen, mijn fysieke leeftijd hm... ik kan nog enkel aftellen. Professor Layton zal ook wel slagen in het weer opbouwen van mijn hersencellen. Ik ben nu aan puzzel 45, die mij 30 picarats oplevert. Zeg nu zelf, ronddwalen in een curieuze stad, onderwijl moorden en verdwijningen al puzzelend oplossen, is dat niet oneindig veel toffer dan 100 rekensommen indrammen? Om in de sfeer van deze blog te blijven -en de indruk te wekken dat ik ook tijdens pauzes werk- voor u ook een puzzel uit deze game:

The force of gravity on the moon is about one-sixth of that on Earth. This means that on the moon, an object weighs about one-sixth what it does on Earth. If you bring a 600 gram weight and a scale to the moon and gently place the weight on the scale, which of the following weights will the scale indicate?

A: 0 grams
B: lighter than 100 grams
C: exactly 100 grams
D: heavier than 100 grams

... de flauweriken die niet willen zoeken maar wel het antwoord willen weten, moeten maar op het woord 'reacties' onder deze post klikken.

Brochures Ruimtevaart en Onderwijs

Via de website van de Koning Boudewijnstichting en ook op die van het Prins Filipfonds kunnen gratis interessante brochures worden gedownload:









- Ruimtereizen, bestemmingen 2008 : initiatieven en activiteiten over de ruimte en ruimtevaart in Europa
- Via Cyberspace de ruimte in : informatie op internet over de ruimte en ruimtevaart
- Ruimtereisvoorbereiding voor beginners : (bijna) gratis didactisch materiaal over de ruimte en ruimtevaart

- wie is wie in de ruimtereissector?
- werken in de ruimte: geen science fiction
- ruimte voor techniek en wetenschap

De brochures kunnen ook telefonisch besteld worden bij de Koning Boudewijnstichting: +32 70 233 728 of via mail worden aangevraagd

Het zijn brochures vol links naar didactisch materiaal en websites met tips en informatie voor wie meer wil weten en meer wil doen rond thema's als ruimtevaart en techniek. De brochures liggen hier naast mij terwijl ik deze post maak, dit zijn echte aanraders: een schat van informatie !

Satellietvoorspellingen

Sattelietvoorspellingen kan je ook opzoeken via http://www.heavens-above.com, van daaruit kan je ook de juiste sterrenkaarten vinden voor je locatie, een overzicht vinden van Iridium Flares en de actuele overkomst terug vinden van het ISS en Frank De Winne

...in 't spoor

hallo, ondertussen is er in onze klas ook weer van alles gebeurd: elke dag een planeet "bestuderen" was een groot succes, hierbij korte proefjes gekoppeld die in de zithoek plaatsvonden! ( rood zand maken zoals op mars, koffie met melk en hard roeren om de stormen op de planeten na te bootsen....) vooral de kleuren van de planeten blijft boeiend voor mijn kleuters- ze waren ook erg verbaasd om te horen dat er ook gasvormige planeten zijn waar je dus eigenlijk niet op kan landen met een raket! Ik treed je volledig bij dat de thuissituatie erg verrijkend kan zijn voor de klas: zo bracht een kleuter een zelfgemaakte raket mee van clicks.... waauw! Deze kleuter was daarna de spelleider aan tafel voor andere kleuters die ook zo'n raket wilden maken....een echt succes want kleuters leren erg veel van elkaar.
Onze proefjes met filmkokers waren geweldig, je moest echter wel snel zijn om de deksels erop te zetten!
Ook spelen we dagelijks astronaut in de zithoek; hoe wast een astronaut zich, hoe eet hij, hoe gaat hij naar het toilet???? de kleuters zijn erg geïnteresseerd.
In de Hema waren een tijdje terug astronautenpakjes te koop en deze liggen nu in onze "astronautenhoek" alias poppenhoek. Ook heb je een raket en vliegende schotel van playmobil, meegebracht door een kleuter uit mijn klas.
Morgen gaan we zelf nog raketten schilderen en gaan we nog zelf een planeet bijmaken...deze zal waarschijnlijk "mickey mouse" heten want mijn kleuters vinden dat de kleine planeet pluto een vriendje nodig heeft! Hoe deze eruit gaat zien, zal afhangen van mijn kleuters want ik plan wel van alles maar mijn kleuters brengen zoveel "onverwachte" dingen aan die mijn dagschema wel eens in de war kunnen gooien.... kwestie van flexibel zijn hé groetjes han jansens 't spoor!