donderdag 5 maart 2009

Voor Pieter

Dag Pieter (medewerker van Jeugdwerkgroep Ruimtevaart), ik beantwoord je mail via deze blog. Bij wijze van voorbeeld reflecteer ik hier even over mogelijke vragen van leerkrachten. Ik kruip nu even in de rol van een leerkracht die met kleuters wil werken rond het thema 'ruimte'

Dinsdag filmde ik de start van het project 'Ruimte' in de Speurneus. Juf Sylvie pakte het zo aan:
Zij liet de kinderen in een cirkel zitten en toonde een grote puzzel die de kinderen mochten maken. (filmpje volgt nog)De puzzel: een groot foam-vel met uitsnijdingen voor de verschillende planeten. De kinderen moesten deze planeten in de juiste gaten krijgen. Dat was snel gebeurd waarna Sylvie het met de kinderen had over wat zij al wisten over de ruimte, wat zij zich afvroegen.

Enkele reflecties:

Om kleuters toe te laten, zich de grootte van de planeten te kunnen voorstellen moet je wellicht hulpmiddelen gebruiken. De planeten verschillen in grootte. Wij wonen op de planeet aarde. Om je te kunnen voorstellen hoe groot de aarde is t.o.v. een planeet als Jupiter heb je wellicht hulpmiddelen nodig. Welke? Je moet correcte verhoudingen kennen. Als je de aarde voorstelt met behulp van een pingpongballetje bijvoorbeeld, hoe groot moet dan de bal zijn waarmee je de grootte van Jupiter voorstelt? En hoe zorg je ervoor dat de kinderen zich kunnen voorstellen hoe groot de aarde is?

Kinderen leren ook tellen. Vanaf welke planeet begin je te tellen?

Ik liep diezelfde dag even binnen in de boekhandel en babbelde even met de verkoopster. Zij zei: "ja, kleuters zullen het dan ook hebben over het zandmannetje hé" Neen dus. Niet over het zandmannetje. Dat is, vrees ik, een fenomeen uit onze kindertijd. Kinderen van nu hebben het over de wezens in de ruimte. In de ruimte leven verschillende wezens, sommigen hebben het gemunt op onze aarde, zij bewegen zich voort met futuristische vervoermiddelen, zien er helemaal anders uit dan wij, groen en geel en paars, met veel en weinig benen en er zijn ook robots die door de ruimte crossen. Ik bedoel maar: de games en films op pc en tv hebben hun invloed. Wat is waar en wat is fantasie? In elk geval verweven de verhalen zich met de werkelijkheid. Het onschuldige mannetje op de maan is allang vervangen door hele horden aliens en vreemdsoortige gestalten. Een vraag zou kunnen zijn: waar begint voor kleuters de werkelijkheid en waar eindigt de fantasie? Maar ook: in welke mate moet je de fantasie vervangen door wetenschappelijk correcte kennis? Dit is misschien eerder een filosofische vraag. Nelson?

2 opmerkingen:

Anoniem zei

Verwacht je een antwoord zoals hieronder neergeschreven, of iets anders?

Juf Sylvie,

De grote puzzel vind ik alvast een schitterende manier om de kinderen kennis te laten maken met de planeten van ons zonnestelsel

Hoe groot is de aarde?

Met grote cijfers en getallen goochelen spreekt jonge kinderen niet erg aan.
Je vertrekt daarom best van iets wat ze kennen.
Hoe groot is de aarde? Wel.... wie gaat er soms op reis? met de auto of met het vliegtuig?
Breng een wereldbol mee en toon hoe lang ze op het vliegtuig of in de auto moeten zitten vooraleer ze op hun reisbestemming aankomen, en na vele uren toch maar zo een kort stukje afgelegd hebben. Dus... de aarde moet wel gigantisch groot zijn.
Dan stel je best de aarde gelijk aan een speldenkop, anders passen de andere planeten niet meer binnen je klaslokaal. Als de aarde zo klein is moet de zon namelijk al (ongeveer) 2 meter groot zijn. Die kan je bijvoorbeeld op een doek schilderen of op de muur.
Je kan wel met een pingpongbal starten maar dan moet je bijna de hele voorgevel van het schoolgebouw geel schilderen.

hieronder een snelle omrekening.
Het eerste cijfer is de diameter in km, het 2de is de diameter van een schaalmodel in cm. Ik ging uit van de aarde zo groot als een pingpongbal (ongeveer 3cm dus)

zon 1392000 km 327,38 cm
mercurius 4878 km 1,15 cm
venus 12104 km 2,85 cm
aarde 12756 km 3,00 cm
maan 3474 km 0,82 cm
mars 6794 km 1,60 cm
jupiter 143800 km 33,82 cm
saturnus 120660 km 28,38 cm
uranus 5290 km 1,24 cm
neptunus 4950 km 1,16 cm
pluto 2302 km 0,54 cm


Hoe worden de planeten genummerd?
De planeten bewegen zich in bijna cirkelvormige banen rond de zon en men telt normaal gezien vanaf de planeet die het dichtst rond de zon draait. Dus Mercurius = 1, Venus = 2 tot en met Pluto die eigenlijk geen echte planeet meer is maar een dwergplaneet (vermeld die wel nog even, want sommigen hebben er wellicht wel nog over gehoord).
Ons zonnestelsel heeft dus heden ten dage slechts 8 planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.


Ruimtevaart fantasie of werkelijkheid?

Is de ruimtevaart niet voornamelijk fantasie? Zoals ze in het engels zeggen "We've barely scratched the surface" Er is nog zo ontzettend veel te ontdekken, dat de echte ruimtevaart (reizen naar andere planeten en daar ook wonen) enkel tot onze verbeelding kan spreken. Als je spreekt over robots en aliens kan je misschien dit vermelden. Alle satellieten die boven ons hoofd vliegen zijn min of meer robots, die gemaakt zijn om hun taak op zichzelf uit te voeren, de vele ruimtewagentjes die gestuurd worden naar Mars, zijn ook robots. Ze worden enkel af en toe gecontroleerd door mensen en waar nodig worden ze bijgestuurd. Aliens? waarom wordt er zoveel gefantaseerd over aliens, omdat we praktisch zeker zijn dat ze bestaan, is het nu in de vorm van micro organismen verborgen in een ruimte-ijsblok, of primitieve dieren op een andere planeet, ze bestaan wel ergens, maar niemand weet hoe ze eruit zullen zien, dus laat men de fantasie de vrije loop.
Daar kan je de kinderen wellicht op wijzen, dat een alien geen mager grijs mannetje moet zijn, of een groen monster, maar evenwel een simpele kleine bacterie die niet op aarde tot zijn bestaan gekomen is.

Groeten,
Pieter

Anoniem zei

Waar ik net nog aan dacht, op Jupiter kan je een grote draaikolk zien, dat is een eeuwigdurende storm. De aarde past 1 tot 2 keer binnen die storm.

Oma gaat de ruimte in


  © Blogger templates Inspiration by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP